Κάθε γεύμα πρέπει να περιλαμβάνει μια ποικιλία τροφίμων σε μικρές ποσότητες για να παίρνουμε ποικιλία θρεπτικών συστατικών διότι ο οργανισμός χρειάζεται τα εξής:
Πρωτεΐνες
Αποτελούν τα υλικά κατασκευής. Δημιουργούν, επισκευάζουν και διατηρούν τους ιστούς στο σώμα μας. Ίσως η πιο σημαντική τροφή για τη δημιουργία νέων ιστών και την αντικατάσταση των κυττάρων που φθείρονται. Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη αλλά και τη διατήρηση και εξέλιξη του οργανισμού. Ο ρόλος τους δεν είναι να παρέχουν ενέργεια παρά μόνον σε συνθήκες έλλειψης υδατανθράκων. Βασική πηγή των πρωτεϊνών είναι τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης όπως το κόκκινο κρέας και τα πουλερικά, τα ψάρια, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τρόφιμα φυτικής προέλευσης που αποτελούν πηγή πρωτεϊνών είναι τα όσπρια, το ρύζι, τα δημητριακά και οι ξηροί καρποί.
Υδατάνθρακες
Κύριος σκοπός τους είναι να δίνουν στο σώμα μας ενέργεια, «καύσιμα» για κάθε λειτουργία του.Είναι η μεγάλη αγάπη των μυών μας, καθώς η διάσπαση των υδατανθράκων προσφέρει την ενέργεια που απαιτείται για τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού. Είναι πολύ σημαντικοί γιατί αποτελούν τη βασική πηγή ενέργειας για τον οργανισμό μας. Βασική πηγή υδατανθράκων είναι τα δημητριακά και τα προϊόντα τους (ψωμί, ρύζι κ.α). Υδατάνθρακες μας παρέχουν επίσης και τα φρούτα, τα λαχανικά και τα όσπρια. Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν το 50-55% της ημερήσιας προσλαμβανόμενης ενέργειας.
Βιταμίνες
Οι βιταμίνες είναι οργανικές ουσίες, οι οποίες βρίσκονται στα τρόφιμα σε μικρές ποσότητες αλλά η λήψη τους μέσω των τροφών είναι απαραίτητη για πολλές λειτουργίες του οργανισμού. Οι βιταμίνες πρέπει να είναι βασικό στοιχείο στην καθημερινή διατροφή μας για τρεις κύριους λόγους:
- Eπειδή μερικές από αυτές είναι απολύτως απαραίτητες για τη μετατροπή συστατικών (πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπίδια) σε ενέργεια.
- Eπειδή έχουν και σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, δηλαδή ασκούν προστατευτική δράση.
- Γιατί συντελούν στην απορρόφηση άλλων θρεπτικών συστατικών όπως του ασβεστίου και του σιδήρου.
Σημαντικές βιταμίνες:
Βιταμίνη C: Η ασπίδα του οργανισμού εναντίον των λοιμώξεων. Είναι απαραίτητη για την σωστή ανάπτυξη του σώματος, την επούλωση των τραυμάτων και την καλή κατάσταση των αιμοφόρων αγγείων. Η έλλειψη της βιταμίνης C μπορεί να προκαλέσει σκορβούτο (αιμορραγία των ούλων). Πού θα βρούμε βιταμίνη C; Στο μαρούλι, στην πατάτα, στο γάλα, στα εσπεριδοειδή, στην ντομάτα, στο κρεμμύδι, στο κρέας.
Βιταμίνη Ε: Βοηθάει στην καλή λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος, ενώ έχει και αντικαρκινικές ιδιότητες. Οι ημερήσιες απαιτήσεις είναι 10 mgr για τους άνδρες και 8 mgr για τις γυναίκες. Την βρίσκουμε στα πράσινα φύλλα των λαχανικών, στο κρέας, στα δημητριακά και στο πιτυρούχο ψωμί.
Βιταμίνη A ή Ρετινόλη: Βοηθάει στην ανάπτυξη, στην όραση, την υγεία του δέρματος, ενώ έχει αντικαρκινική δράση. Την βρίσκουμε στα αυγά, στο μαρούλι, στο συκώτι, στα γαλακτοκομικά, στα καρότα, στο σπανάκι. Όταν δεν την λαμβάνει επαρκώς ο οργανισμός έχει ως επακόλουθο δερματικές παθήσεις και διαταραχές στην όραση.
Βιταμίνη Β1: Βοηθάει στην καλή λειτουργία των νεύρων, ενώ η έλλειψή της προκαλεί ανορεξία, δυσκοιλιότητα, αδυναμία. Συναντάται στα αυγά, στο γάλα, στα όσπρια, στο μαύρο ψωμί και στα δημητριακά.
Βιταμίνη Β2: Την βρίσκουμε στο συκώτι, στο γάλα, στα δημητριακά, στα όσπρια, στα αυγά. Όταν υπάρχει ανεπάρκεια στον οργανισμό δεν έχουμε καλή λειτουργία στα νεύρα, έχουμε αδυναμία και παρατηρούνται διάφορες δερματικές παθήσεις.
Βιταμίνη D: Βοηθάει στον σχηματισμό των οστών και δοντιών. Όταν δεν υπάρχει επάρκεια στον οργανισμό προκαλούνται ραχίτιδα και διαταραχές στον μεταβολισμό. Την βρίσκουμε στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα αυγά, στο συκώτι.
Βιταμίνη Κ: Πηγή της βιταμίνης Κ είναι τα φρούτα, τα δημητριακά, το σπανάκι. Βοηθάει στην πήξη του αίματος και στην επούλωση τραυμάτων.
Λιπίδια
Τα λίπη είναι απαραίτητα στο σώμα μας γιατί βοηθάνε στη κατασκευή των κυττάρων, στη μεταφορά βιταμινών, στο να διατηρείται σταθερή η θερμοκρασία μας κτλ, αλλά δεν πρέπει να ξεπερνάνε το 30% από τις συνολικές θερμίδες
To λίπος της τροφής
Τα περισσότερα τρόφιμα περιέχουν τρία είδη λίπους. Μονοακόρεστα, πολυακόρεστα και κορεσμένα. Όλα τα λίπη περιέχουν το ίδιο ποσό θερμίδων και μπορούν να προκαλέσουν αύξηση του βάρους, αν καταναλωθούν σε μεγάλες ποσότητες.
Μονοακόρεστα λίπη : Ελαιόλαδο, μαργαρίνη, φυστίκια, αβοκάντο, αμύγδαλα, φουντούκια, σογιέλαιο και λιπαρά ψάρια, όπως ο τόνος, η πέστροφα και ο σολομός. Όταν χρησιμοποιείτε λίπη, έλαια, προσπαθήστε να επιλέξετε αυτόν τον τύπο, όμως περιορίστε τη χρήση τους, καθώς εξακολουθούν να περιέχουν πολλές θερμίδες.
Πολυακόρεστα λίπη: Ηλιέλαιο, καλαμποκέλαιο, σογιέλαιο, πολυακόρεστη μαργαρίνη, κολοκυθόσποροι και σουσάμι. Χρησιμοποιήστε τα με μέτρο.
Κορεσμένα λίπη: Κυρίως από ζωϊκές τροφές, συνήθως στερεά σε θερμοκρασία δωματίου. Βούτυρο, κρέμα, λίπος κρέατος, πέτσα πουλερικών, σκληρά τυριά κρέμα τυριού, παγωτό, πίττες, τάρτες, μπισκότα, σαλάμι, λουκάνικα. Μειώστε ή αποφύγετε αυτόν τον τύπο λίπους. Η αύξηση της περιεκτικότητας λίπους της τροφής, συνδέεται άμεσα με την αύξηση της παχυσαρκίας.
Μέταλλα και Ιχνοστοιχεία:
Τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία είναι ανόργανα στοιχεία, πολύ σημαντικά για τον οργανισμό μας καθώς ο ρόλος τους είναι τριπλός:
Α) Συντελούν στο χτίσιμο δοντιών και οστών
Β) Ρυθμίζουν την κυτταρική δραστηριότητα
Γ) Ρυθμίζουν τον καρδιακό ρυθμό
Τα βρίσκουμε ελεύθερα στη φύση, κυρίως στο νερό των ποταμών, των λιμνών και των ωκεανών καθώς και στα προϊόντα των ζώων.
Τα ιχνοστοιχεία είναι:
- κάλιο -απαραίτητο για το μυϊκό σύστημα- (σε λαχανικά, πατάτες),
- νάτριο -για το αίμα και την υδατική ισορροπία- ( σε θαλασσινά, όσπρια, λαχανικά, αλάτι)
- φώσφορος -για καλή όραση, σχηματισμό οστών και δοντιών- (σε γάλα, δημητριακά, κρέας, συκώτι, ψάρια, αυγά),
- ασβέστιο -για κόκκαλα, δόντια-(σε γάλα, τυρί, γιαούρτι),
- μαγνήσιο - για την καταπολέμηση της κόπωσης -(σε δημητριακά, όσπρια, γάλα)
- σίδηρος -για το αίμα, κατά της αναιμίας- (σε συκώτι, κρέας, όσπρια, σπανάκι),
- ψευδάργυρος -για την σωστή σωματική ανάπτυξη- (σε όσπρια, θαλασσινά, συκώτι, κρέας),
- ιώδιο -για την σωστή λειτουργία του μεταβολισμού- (σε θαλασσινά, ιωδιούχο αλάτι)
- σελήνιο - για τον μεταβολισμό. Αντικαρκινικές ιδιότητες- (σε όσπρια, θαλασσινά)
- χαλκός -κατά της αναιμίας- (σε κρέας)